Pilz ondersteunt onderwijsprogramma ROC Tilburg

Waar praktijk en onderwijs elkaar – veilig – ontmoeten

Technische opleidingen kunnen in deze tijd praktisch niet meer zonder hulp vanuit het bedrijfsleven. De snelle ontwikkelingen en de beperkte budgetten vragen om een goede samenwerking waarbij opleidingen kunnen aangeven wat ze nodig hebben en bedrijven kunnen ondersteunen met ‘state of the art’ technologie. Zo ontwikkelde Pilz speciaal voor ROC’s én het HBO een lespakket over machineveiligheid dat met veel plezier en succes wordt gebruikt door onder meer leerlingen van het ROC Tilburg.

Veiligheid begint met basiskennis omtrent de noodzaak ervan gecombineerd met kennis aangaande de beschikbare mogelijkheden. Pilz is van mening: Hoe eerder deze basiskennis wordt aangeboden, hoe beter het is.



Opleidingen
Om die reden is er de afgelopen jaren een lespakket ontwikkeld dat zich richt op diverse niveaus. Een meer theoretische variant is toegespitst op studenten in het technisch HBO onderwijs en een meer praktische uitvoering wordt inmiddels binnen meer dan tien ROC’s in Nederland gebruikt.

ROC Tilburg  vormt het werkveld voor Teun Mallens, docent voor onder meer de opleiding Mechatronica. Sinds vorig jaar heeft hij zich verdiept in het thema machineveiligheid omdat dit nog teveel onderbelicht was in de opleiding. Hij legt uit: “Onze opleidingen zijn zo vormgegeven dat de eerste twee jaar relatief theoretisch zijn waarbij we de leerlingen begeleiden naar zelfstandigheid. Krijgen ze in het begin nog precies voorgeschoteld wat ze moeten doen, al naar gelang de opleiding vordert wordt de vrijheid steeds groter en is het noodzakelijk zelf initiatieven te ontplooien om de opdrachten tot een goed einde te brengen. In het derde jaar moeten leerlingen in een groep een  project doen waarin nog begeleiding mogelijk is. In het vierde jaar is het de bedoeling dat ze hun afstudeeropdracht zoveel mogelijk zelfstandig uitvoeren.”

Projectopstelling derde jaar
Het thema veiligheid kwam voor Mallens onder meer naar boven in de projecten die in het derde leerjaar worden uitgevoerd. Hier ontwerpen en bouwen steeds twee of drie leerlingen een bepaalde module. Alle modules van alle groepjes moeten uiteindelijk samenwerken in een complete lijn. Hierbij valt onder meer te denken aan een vulstraat waarbij blikjes worden toegevoerd, gevuld met vier verschillende producten en uiteindelijk moeten worden gesloten en voorzien van een sticker. Machineveiligheid kwam hier echter niet expliciet naar voren. Niet bij de modules afzonderlijk maar ook niet ten aanzien van de samenstelling.

Mallens: “Ik ben gaan zoeken op het internet naar mogelijkheden om dit onderwerp in de lessen en practica te integreren en kwam als snel bij Pilz uit. Op een kort mailtje kreeg ik vrijwel direct een reactie dat Pilz bezig was met de ontwikkeling van een document, speciaal gericht op het onderwijs. Ik heb hiervan een deel bekeken en vond het er dermate goed uitzien dat ik graag hiermee verder wilde.”

Jeroen te Brake, sales engineer systems en Certified Machinery Safety Expert (TÜV Nord) ontwikkelde dit opleidingsdocument en weet: “Pilz is aanbieder van industriële automatiseringsoplossingen met als kerncompetentie veiligheid, besturingstechniek en aandrijftechniek. Dit bedrijf vindt het belangrijk dat studenten al in vroegtijdig stadium in aanraking komen met machineveiligheid, de wetgeving en praktijk. Vanuit maatschappelijke functie  willen we daarom graag investeren in mogelijkheden om deze kennis over te brengen aan het onderwijs en ook inzicht te geven welke routes en mogelijkheden er zijn naar een veilige werkomgeving en het voorkomen van ongevallen. En hoe kun je dit nu beter doen dan je eigen gecertificeerde en in de praktijk bewezen componenten beschikbaar te stellen mét de benodigde achtergrond informatie?”

Samenwerking
De mailwisseling was het begin van een fijne samenwerking tussen de partijen die inmiddels heeft geresulteerd in de implementatie van een diversiteit aan veiligheidscomponenten in de praktijk opstellingen en het gebruik van het door Pilz ontwikkelde dictaat. Voor de praktijkopstelling heeft Mallens verschillende basisplaten ingekocht en deze voorzien van de verschillende componenten. Deze basisplaten passen op een willekeurige manier in een verticaal opgesteld railstramien en zijn eenvoudig met kabels aan elkaar te koppelen. Mallens: “Waar je goed rekening mee moet houden is dat de componenten ontwikkeld zijn voor industrieel gebruik en níet voor studenten die ze vele malen per dag in- en uitbouwen en er bovendien dingen mee doen waarvoor ze niet bedoeld zijn. Door de montage op deze platen zijn we erin geslaagd de opstelling redelijk studentproof te realiseren.”

In combinatie met het Pilz dictaat heeft Mallens inmiddels zijn eerste lessen gedraaid en het bevalt prima. “We beginnen natuurlijk eenvoudig met een schakeling die ze alleen maar hoeven na te bouwen. Daarna moeten ze meer zelf gaan bedenken waarbij ze als vanzelf in aanraking komen met bijvoorbeeld het feit dat componenten moeten worden gereset en nog heel veel meer. In een nog later stadium moeten leerlingen zélf hun veiligheidscomponent uitzoeken en onderbouwen waarom ze een bepaalde keuze hebben gemaakt. In het derde jaar van de opleiding Elektrotechniek hebben we ook een aparte module ‘Machineveiligheid’ geïntroduceerd. Hiermee zijn we net gestart.

De samenwerking met Pilz vind ik erg prettig. De directe en praktische reactie op mijn mail en daarna de invulling met alle mogelijke tips en ondersteuning kon ik goed gebruiken. Bovendien is het prettig dat hun producten digitaal beschikbaar zijn in een format dat uitstekend in ons teken/ontwerpprogramma is te gebruiken. Nu is het vooral gewoon ‘doen’ en in de praktijk uitzoeken en bepalen wát leerlingen moeten weten en kunnen. Wat is wel en niet relevant en op welke manier is de kennis het beste over te dragen. Daarbij is het prettig dat ik op regelmatige basis even met Jeroen kan sparren waarbij hij als waardevol klankbord fungeert. Zo komen we verder.”

Toekomst
In de samenwerking tussen Pilz en  ROC  Tilburg snijdt het spreekwoordelijke mes letterlijk aan twee kanten. De opleidingen kunnen gebruik maken van up to date kennis én de nieuwste technologieën terwijl Pilz een goede input krijgt over de wensen van de opleidingen met betrekking tot het niveau van de leerlingen en de invulling van het onderwijs.

Wat dat betreft staan ontwikkelingen nergens stil. Ook niet wat het lespakket betreft. Te Brake: “De komende tijd vinden er wijzigingen op het normenvlak plaats die een duidelijke aanleiding vormen om het dictaat aan te passen. Ook opmerkingen van de onderwijsinstituten zelf worden uiteraard meegenomen. Zo komen we verder.”

Hier werkt het ROC Tilburg onder andere mee:

• Noodstopdrukker PITes: Pilz noodstopdrukknop met twee contacten. 
• Het veiligheidsrelais PNOZsigma is te gebruiken voor relatief  eenvoudigeveiligheidsoplossingen. In de lessen zullen in eerste instantie de kleinere circuits worden behandeld. Later zal dit worden uitgebreid waardoor er bijvoorbeeld een uitbreidingsrelais gebruikt dient te worden.
• Wanneer er meer dan twee functies aan de orde zijn, worden leerlingen doorverwezen naar de configureerbaar veiligheidsrelaisPNOZmulti. Een volledig vrij te configureren veiligheidsrelais dat door de beschikbare in- en uitgangen (20di/4do) geschikt is voor middelgrote projecten. 
• Lichtscherm PSENopt. Wanneer er niet met een vaste afscherming kan worden gewerkt, maar beveiliging tóch een issue, dan kan een lichtscherm uitkomst bieden. 
• Veiligheidssensor PSENmag: Magneetcontacten voor het bewaken van een positie. (deuren/ hekken/ etc). 
• Gecodeerde veiligheidssensor PSENcs: Gecodeerde contacten voor het bewaken van positie (deuren/ hekken/ etc) maar dan zónder reed-contacten. 

Meer info: http://opleidingen.pilz.nl/lespakket