donderdag 1 januari 2009

Financiële voordelen van veiligheid nog onvoldoende bekend

Ondanks de positieve ontwikkelingen op gebied van veiligheid bestaat er jammer genoeg nog steeds de opvatting dat veiligheid meer geld kost dan het oplevert. In de afgelopen jaren is er zeker wel een verschuiving zichtbaar, waarbij veiligheid steeds meer wordt geaccepteerd. Dit houdt in dat er een betere bewustwording is van veiligheidsnormen. Gelukkig wordt er dan ook steeds minder aangegeven dat men géén behoefte heeft aan "al die veiligheid".

Het is ook lastig om vanuit een geheel ander paradigma te denken. Vroeger konden we overal bij, was het makkelijk om in een machine met een tang het mankement te verhelpen. Het anders doen vraagt om anders denken. En daar zit nu het probleem. Mensen willen in het algemeen niet anders denken. Wij blijven liever gewoon doorgaan met wat we altijd gedaan hebben. En daar zit nu precies de winst van de ondernemer. De ondernemer wil meestal best wel anders denken, die wil wel als er maar een plan is.

Stilstand is achteruitgang. Vasthouden aan normen van vroeger is ook achteruitgang. Maar wie neemt het voortouw om die verbetering door te voeren? Wie durft ? De omgeving bestaat uit mensen die over het algemeen niet willen veranderen en dus dit is bij voorbaat al een helden rol. In boekjes vereren we onze helden, hangen we posters op en worden ze zelfs in het klein vereeuwigd als sleutelhangers, maar wat doen we in praktijk? Onze veiligheidsheld, die man/vrouw die voor onze veiligheid strijdt op het werk wat doen we daarmee? Jammer genoeg, zullen velen het woord strijden begrijpen. Dat geeft de bevestiging....

Waarom maken wij als mens niet gewoon de verandering? Dat we van onze angst om te veranderen niet de uitdaging zoeken om dat nu eens wel te doen?
Als we samen de knop omzetten, samen veilig werken, dan wordt het werk minder gevaarlijk en daardoor wordt er energie bespaard. Een werknemer kan daardoor mogelijk neventaken aan. Het ziekteverzuim zal hierdoor naar beneden gaan. De snelheid van de productie zal verhoogd worden door een verminderd menselijk ingrijpen of wel verhoging van de automatiseringsgraad.

Veiligheid levert op deze wijze geld op, per systeem is dat natuurlijk verschillend en er zullen ook zeker systemen zijn die niet voldoende produceren en toch veilig dienen te zijn. Het vreemde is dat als we een elektrisch apparaat kopen we niet willen worden geëlektrocuteerd. Dus zelfs het handgereedschap dat we goedkoop kunnen kopen en zelden zullen gebruiken, daarvan eisen we dat het wel veilig moet zijn. Net als bij de aanschaf van een nieuwe auto. We nemen dan geen genoegen meer met 2 airbags, maar liefst zouden we de wagen vol met veiligheden hebben. En dan zeggen we als we 160 km/p.u. rijden: "ja maar in deze auto kan dat!".

En zo kan het ook met een machine. Zet er voldoende veiligheden op en men gaat er zelf de grenzen van de mogelijkheden mee opzoeken. Waar men vroeger langzamer ging om minder last te krijgen van angstgevoelens (adrenaline als gevolg van een behoefte aan hoge alertheid) kan men dan de angst inderdaad laten plaats maken voor de uitdaging.

De oplettende lezer heeft allang opgemerkt dat de opbrengsten niet in de machine zitten, die wordt alleen maar duurder, maar in de opbrengst en/of de bedieningskosten. Het is dus ook aan de investeerders, budgetbeheerders, managers en ondernemers van belang om investeringen niet los van elkaar te zien. Geld besparen op een machine door eenvoudig de laagste aanbieding te kiezen, kan wel eens een geheel verkeerde keuze zijn.

Moraal van het hele verhaal is dus: Verander!, kijk naar het totaal en verhoog de veiligheid het komt ons allen ten goede, ook financieel.

Jan Tournois
Directeur Pilz Nederland

De CE-markering voor machines lijkt te garanderen dat alle in Europa verkochte machines veilig zijn, maar is dit ook zo?

CE is geen garantie voor veiligheid
Het enkele feit dat een product een CE-markering heeft, geeft geen zekerheid over de veiligheid hiervan. De oorzaak is dat de meeste producten in eigen beheer van een CE-markering voorzien mogen worden. Alleen bij specifieke apparaten, zoals o.a. vermeld in bijlage IV van de Machinerichtlijn, is de fabrikant verplicht het apparaat ter keuring aan te bieden aan een erkende instantie (notified body).

Bij de CE-markering in eigen beheer moeten de wetten en normen die betrekking hebben op de machine of installatie op de juiste wijze geïnterpreteerd en toegepast worden. Veel bedrijven hebben onvoldoende kennis en/of middelen om dit op adequate wijze te doen.

CE-wetgeving
De Europese wetten die de CE-markering regelen komen voort uit de wens om vrij verkeer van goederen binnen de EG te bevorderen. Een gevolg hiervan is dat de gelijkwaardigheid in, bijvoorbeeld veiligheid, van de uitvoering van de producten getoetst moet kunnen worden. Deze wetten zijn ook ondergebracht in onze nationale wetgeving, zoals de Warenwet.

CE-markering
Met CE-markering geeft de fabrikant aan dat het product voldoet aan alle relevante Europese richtlijnen. Vrijwel alle producten die verhandeld worden in Europa zijn voorzien van deze markering. Voor industriële producten en installaties zijn met name de Laagspannings- , EMC- en Machinerichtlijn van belang. Uit de praktijk blijkt dat er bij bedrijven veel onduidelijkheid is over de wijze waarop de CE-markering tot stand moet komen. Deze fabrikanten brengen dus machines op de markt die niet 'CE-waardig' zijn en lopen hiermee een groot risico als er een ongeval met deze machines ontstaat.

Conclusie
Om een veilig machine of installatie op efficiënte wijze te realiseren is het aan te bevelen om in het begin van het ontwerpproces met de verschillende veiligheidsaspecten te starten. Vanwege de verscheidenheid aan normen, richtlijnen en kennisgebieden is het van belangrijk een multidisciplinair aanpak te kiezen en samen te werken aan veilige oplossingen. Deze wijze van werken bespaart kosten doordat, direct voor de meest optimale veiligheidsoplossing gekozen kan worden en na realisatie een veilige installatie opgeleverd wordt.

Pilz beschikt over een team specialisten die u kunnen ondersteunen bij de CE-markering van machines en installaties. Voor meer informatie klik hier.
Voor onze opleidingsmodule die inzicht geeft in de aspecten van CE-markering, klikt u hier.

Arbocatalogus, een handig startpunt!

De laatste tijd zijn diverse arbocatalogi beschikbaar gekomen, waarin u kunt lezen wat de belangrijkste arbeidsrisico's in uw betreffende branche zijn. Er moeten er echter nog veel geschreven worden en de diverse brancheverenigingen zullen de komende periode druk zijn om hun arbocatalogi voor januari 2010 gereed te hebben.

Kort en bondig
Het eerste gedeelte geeft een algemene uitleg geeft over arbobeleid en de handhaving. Wat handig is, is dat de belangrijkste arbeidsrisico's per branche worden benoemd. Per arbeidsrisico worden kort de problemen besproken en referenties gegeven naar informatiebronnen. Deze informatiebronnen kunnen websites, arbo-informatiebladen (AI-bladen), normen of andere publicaties zijn.

Verwacht dan ook geen wonderen van arbocatalogi. U vindt in een arbocatalogus niet alle oplossingen voor de gevaren binnen uw bedrijf. Maar zie de arbocatalogus als een handig startpunt. Met de beschikbare kennis en informatiebronnen zal er toch eerst een grondige risicoinventarisatie en -evaluatie (RIE) opgesteld moeten worden, om vervolgens de arbeidsrisico's te kunnen reduceren.

Doel en achtergrond arbocatalogi
Werkgevers en werknemers hebben in de in 2007 hernieuwde Arbowet meer ruimte en verantwoordelijkheid gekregen om zelf invulling te geven aan de wijze waarop ze binnen de eigen branche aan de wet voldoen. Dit heeft als voordeel dat in ondernemingen arbobeleid kan worden gevoerd dat rekening houdt met de specifieke kenmerken van hun sector.

De overheid zorgt via de Arbowet voor een helder wettelijk kader (doelvoorschriften) met zo min mogelijk regels en zo weinig mogelijk administratieve lasten. Werkgevers en werknemers maken samen afspraken over de wijze waarop zij aan de door de overheid gestelde voorschriften kunnen voldoen. Deze afspraken kunnen worden vastgelegd in zogenoemde arbocatalogi. (www.arbonieuwestijl.nl)

Hierin staan de verschillende methoden en oplossingen beschreven die werkgevers en werknemers samen hebben afgesproken om aan de doelvoorschriften die de overheid stelt te voldoen. Bijvoorbeeld met beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normen en praktische handleidingen. De verantwoordelijkheid voor de arbocatalogi ligt dus volledig bij werkgevers en werknemers of hun brancheorganisaties. (bron: Arbeidsinspectie)

Tip! Nuttige websites
http://www.arbonieuwestijl.nl
http://www.arboportaal.nl/content/szw-goedgekeurde-arbocatalogi

Tja...IIA of IIB machine (Machinerichtlijn)

Stel, u bent fabrikant of eindgebruiker van verpakkingslijnen en u koopt machinedelen in, zoals dozenvouwmachines en palletisers en assembleert die tot een complete lijn. Bij de machine worden in het algemeen alleen gebruiksinstructies en basisschema's geleverd. Hoe komt u dan aan de informatie die benodigd is om de lijn van een CE-markering te voorzien?

Als samensteller van een zelfstandige machine (de complete verpakkingslijn) weet u dat u de CE-markering op uw lijn moet aanbrengen. Hiervoor dient u een technisch constructiedossier (tcd) op te bouwen. Dit dossier bevat onder andere een risicoanalyse, een toetsing aan de fundamentele veiligheidseisen en een gebruiksaanwijzing. De toeleverancier van uw palletiser is op grond van de Machinerichtlijn echter alleen verplicht om een zogenaamde IIB-verklaring af te leveren bij zijn machine. Deze IIB-verklaring is alleen terecht als de palletiser niet zelfstandig kan werken omdat er bijvoorbeeld geen besturing meegeleverd wordt. Indien de palletiser een eigen besturing heeft en zelfstandig kan werken, dient de toeleverancier een IIA-verklaring af te geven. Ook als de palletiser ingebouwd wordt in een productielijn.

Nieuwe Machinerichtlijn
De zogenaamde IIB-verklaring wordt afgegeven bij een deelmachine en hierbij geeft de fabrikant eigenlijk aan dat hij niet alle veiligheidsaspecten kan beoordelen en overzien, omdat zijn deelmachine wordt geïntegreerd in een groter geheel. De IIB-verklaring werd en wordt echter vaak 'misbruikt'. Soms proberen fabrikanten bewust zo weinig mogelijk aan machineveiligheid te doen door een IIB-verklaring af te geven.

De nieuwe Machinerichtlijn probeert dit 'misbruik' tegen te gaan door het geven van een heldere definitie van een 'niet voltooide machine' (artikel 1) en een duidelijke procedure (artikel 13) hoe er met dit type machine moet worden omgegaan.

Fabrikanten van niet voltooide machines dienen nu ook een technisch dossier op te bouwen waarin onder andere het volgende is opgenomen:

  • Overzichtsplan van de niet voltooide machine;
  • Risicobeoordeling;
  • Toetsing aan de relevante essentiële veiligheids- en gezondheidseisen;
  • Lijst met beschermende maatregelen;
  • Een montagehandleiding, waarin de belangrijkste aandachtspunten met betrekking tot het inbouwen en de veiligheid worden weergeven.
De fabrikant van een 'niet voltooide machine' dient een montagehandleiding en een inbouwverklaring mee te leveren. Hij is op basis van de Machinerichtlijn niet verplicht het complete technische dossier af te geven.

De risicobeoordeling
Bij de risicobeoordeling van de samengestelde machine zijn met name de overgangsgebieden van groot belang. Met de juiste informatie zijn daar de risico's beter in te schatten en hierop volgend maatregelen te nemen. Ook de noodstopvoorziening voor de volledige lijn is een belangrijk aandachtspunt. Wat u nodig heeft als samenbouwer Als samenbouwer zou u eigenlijk alle technische dossiers van de toeleveranciers willen hebben. De enige wijze om dit te verkrijgen is door het vast te leggen in de koopovereenkomsten. Pilz heeft ervaring met de risicobeoordeling van samengestelde productielijnen en de begeleiding tijdens de realisatie om te komen tot CE-markering. Voor meer informatie klik hier. Voor de veiligheidsaspecten bij de inkoop van machines en delen van productielijnen geeft Pilz een specifieke training. Voor meer informatie klik hier.

Grootschalige renovatie van het Prins Bernhardsluis-complex

Naar aanleiding van het seminar veiligheid bij overheidsinstallaties heeft de Gemeente Deventer Pilz benaderd voor de begeleiding bij de CE-markering van onderstaand object.

Namens de gemeente Deventer maakt Peter Nijboer deel uit van het projectteam dat verantwoordelijk is voor de grootschalige renovatie van de Prins Bernhardsluis. De sluis en de twee bijbehorende bruggen dateren uit de jaren vijftig en zijn aan het einde van hun technische levensduur. Om deze voor de komende decennia in bedrijf te houden is een grootschalige onderhoudsbeurt dan ook zeer gewenst. Zo worden onder andere een nieuwe centrale bedieningsinstallatie en diverse elektrische installaties geplaatst. Hierbij wordt al rekening gehouden met het feit dat in de toekomst omgeschakeld kan worden naar bediening op afstand. Ook worden er civieltechnische renovatiewerkzaamheden uitgevoerd, zoals reparaties aan het beton- en metselwerk van de sluiskolk en het aanbrengen van een nieuwe conservering.

Hiervoor is door de gemeentelijke dienst een programma van eisen samengesteld waarna in samenwerking met een raadgevend ingenieursbureau een bestek is geschreven.

Peter Nijboer: "Pilz heeft dit bestek en ontwerp getoetst aan de wettelijke eisen en huidige normen om te komen tot CE-markering. Daarnaast heeft Pilz ook aangegeven welke voorzieningen getroffen moeten worden om aan die eisen te kunnen voldoen. Zij hebben de kennis in huis en weten de laatste stand van zaken op dit vakgebied."

"Door vooraf de arbeidsgerelateerde risico's goed te inventariseren, te toetsen aan de wettelijke eisen en de uitkomst in het ontwerp te verwerken, wordt vaak meerwerk in de uitvoeringsfase voorkomen. Zo kunnen wij kostenbewust omgaan met gemeenschapsgeld."

Op deze manier wordt gezorgd voor een gestroomlijnd verloop van het project, en een zo gering mogelijke verstoring van de verkeerstromen over de weg én het water. "Want die gaan gedurende het werk gewoon door" aldus Peter Nijboer.

Peter Nijboer, Senior Projectmedewerker
Gemeente Deventer, afdeling Markt & Havens, Beheer & Onderhoud