Campbell’s produceert in Utrecht hoofdzakelijk droge soepen. Voor de verpakking maakt men gebruik van vaak wat oudere maar oerdegelijke machines, die in eigen beheer worden onderhouden én gemoderniseerd. Deze zomer voltooide het bedrijf in samenwerking met Pilz Nederland een omvangrijk project, waardoor de verpakkingslijnen nu volledig voldoen aan de nieuwe Machinerichtlijn.Eigenlijk is mijn entree bij Campbell's wel komisch. Ik bezoek de fabriek in het gezelschap van twee medewerkers van Pilz Nederland (gespecialiseerd in veiligheidsbesturingen) en kom voor een interview over machineveiligheid. We mogen van de portier echter pas het terrein op als we eerst een instructiefilm hebben bekeken. In slechts enkele minuten passeren machineveiligheid, explosieveiligheid, persoonlijke veiligheid en voedselveiligheid de revue.
"Natuurlijk stoot wel eens iemand zijn hoofd of loopt er wel eens iemand een snee in zijn vinger op", vertelt engineer Marcel van Beek van Campbell's even later. "Maar ernstige ongelukken hebben we hier nooit gehad en dat willen wij én het Amerikaanse hoofdkantoor graag zo houden. Veiligheid staat bij Campbell's op één, in al zijn aspecten, zoals u in de film kon zien. Onze producten, werknemers, toeleveranciers en klanten moeten veilig weer de poort uit kunnen."
Modernisering
Aanleiding voor mijn bezoek is een grondige modernisering van de verpakkingslijnen. Van Beek, gespecialiseerd in elektrotechniek en besturingen, heeft hier samen met zijn meer mechanisch georiënteerde collega Peter Vroom een belangrijke rol in gespeeld.
"Wij hebben in deze fabriek behoorlijk wat kennis van veiligheid, maar je hebt niet alle kennis in huis. Bovendien heb je te maken met eisen van diverse instanties, die elkaar soms regelrecht tegenspreken. Ons moederbedrijf stelt eisen, er gelden wettelijke eisen (zoals de nieuwe Machinerichtlijn), de gemeente en de brandweer hebben hun eigen eisenpakket. Daarnaast krijgen we inspecties van de Voedsel- en Warenautoriteit en de verzekering want die wil de kans op uitbetalen natuurlijk minimaliseren. Daar komt nog eens bij dat die regels en eisen regelmatig veranderen.
Onze machines voldeden al aan de oude Machinerichtlijn, die eind dit jaar vervalt. Maar onze opzet is om het bedrijf zo veilig mogelijk te maken en aan alle eisen te voldoen. Vandaar dat we deze zomer twee oudere verpakkingslijnen helemaal op de laatste stand der techniek hebben gebracht."
Proces
Dit is echter geen beslissing die even op een namiddag wordt genomen. Campbell’s Utrecht is in 2005 geleden begonnen zich te oriënteren op de markt, aanvankelijk om kennis in te kopen.
Van Beek: "De veiligheidseisen worden steeds strenger en de regels veranderen voortdurend. Bovendien ben je er niet door de Machinerichtlijn alleen maar te lezen. Je moet de voorschriften interpreteren en vertalen naar je eigen situatie. Dat kun je niet in je eentje. Vandaar dat wij in 2007 consultants van Pilz Nederland in huis hebben gehaald. Uit onze gezamenlijke inventarisatie kwamen de risicoklassen te voorschijn en daaruit rolden weer de te kiezen componenten (deuren, lichtschermen, camera's, sensoren) en een plan van aanpak."
Hoewel de inventarisatie merk onafhankelijk was, viel de keuze voor de toegepaste componenten uiteindelijk ook op Pilz. Van Beek: "Bij onze oriëntatie op de componentenmarkt hebben we ons laten leiden door kwaliteit en aanbod. Omdat wij speciale machines gebruiken, die we na aanschaf vaak nog hebben aangepast en gemoderniseerd, hebben we zelf de meeste kennis in huis om de apparatuur mechanisch en elektrisch aan te passen. Waar het nodig (dat beter) is, besteden we werkzaamheden uit.
We kozen voor Pilz omdat dit bedrijf een compleet veiligheidspakket en een goede ondersteuning kon bieden. Ze hebben voor ons de hardware voor de PNOZmulti veiligheidsbesturing en de subsamenstellingen ge-engineerd, waarna we deze snel konden inbouwen. Die snelheid was noodzakelijk om de productie minimaal te onderbreken. De zomer is in de consumptie van soep een rustige periode, zodat we deze periode hebben gebruikt om de lijnen aan te passen."
De fysieke ombouw is verdeeld over twee periodes en duurde in totaal ongeveer vier weken. Elektrisch zijn de lijnen nu helemaal klaar, mechanisch moeten er nog wat aanpassingen worden verricht.
Ombouw
Het project betroffen twee verpakkingslijnen. Tijdens het proces worden de poeders afgevuld in zakjes, die vervolgens worden geëgaliseerd, in doosjes geschoven, met krimpfolie verpakt tot trays en tot slot gepalletiseerd. Omdat de productie in principe vraaggestuurd werkt, is regelmatig omstellen van soort soep en andere verpakking noodzakelijk.
De lijnen zijn opgebouwd uit standaardmachines van voornamelijk van Duits en Nederlands fabricaat. Campbell's heeft ze in de loop der jaren aangepast en verbeterd, ook qua aandrijving. Zo zijn veel mechanische overbrengingen vervangen door servo-aandrijvingen, wat het ombouwproces bij productwisseling aanmerkelijk heeft versneld.
Van Beek: "Deze verpakkingslijnen hebben machines die soms al zo'n twintig jaar oud zijn maar nog jaren mee kunnen. Moderniseren is economischer dan nieuwe machines aanschaffen. Campbell's heeft deze lijnen al vrij snel voorzien van schermen en beveiligingen. Nog later zijn PNOZ-blokken ingebouwd, waarbij de stopcommando's via de PLC van de betreffende machine liepen. Dit betekende veiligheidstechnisch al een hele vooruitgang, maar maakte de verpakkingslijnen nog niet fail-safe. Na de laatste ombouw zijn ze dat wel."
De praktijk
Pilz en Campbell's hebben samen de re-engineering van de verpakkingslijnen uitgevoerd. Ze hebben samen bepaald welke deur of klep met welke sensoren en besturingen moest worden beveiligd en hoe een en ander technisch moest worden ingevuld. Gezien de beschikbare ruimte in de schakelpanelen zijn sommige componenten in nieuwe kleine panelen ondergebracht. Per verpakkingslijn zijn zo'n 90 deuren beveiligd en zijn zeven veiligheidsrelais en zes HMI's ingebouwd. Pilz heeft de programmering van de controllers, HMI's, I/O en PNOZmulti veiligheidsrelais verzorgd. De noodstops zijn verspreid over de gehele lijn en over diverse relais, met één PNOZmulti als master.
Een belangrijke verbetering was het opbouwen van een netwerk per verpakkingslijn waarop alle HMI's, relais en controllers zijn aangesloten. De operators kunnen nu langs de gehele lijn op de schermen zien waar een noodstop is bediend of (zich een storing voordoet en welke deuren openstaan. Voorheen moesten ze eerst visueel rondkijken bij welke machine de storing zich precies voordeed, om er vervolgens naar toe te lopen. Als het om een eenvoudige bevestiging of reset gaat, hoeven ze nu niet meer naar het betreffende paneel toe maar kunnen ze de melding ter plekke afhandelen. De technische dienst kan nu op afstand direct in de controllers en de I/O kijken en in de werkplaats al maatregelen nemen om een storing te verhelpen. Dit lijkt een kleinigheid, maar in de praktijk scheelt het de operators en monteurs per storing behoorlijk wat tijd.
Na jaren trouwe dienst kreeg Pilz’ automatiseringssysteem PSS 3000 er vorig jaar een grotere broer bij. Belangrijkste innovatie van de PSS 4000: een overschakeling naar het Safetynet P-bussysteem, dat besturing op afstand vergemakkelijkt. Een Gouds sluizencomplex dient voor Pilz Nederland als testcase.
Lean Safe is een uitdaging voor denkers. Een uitdaging voor hen die steeds op zoek zijn naar slimmere oplossingen. Oplossingen die in een hogere effectiviteit resulteren , efficiënter zijn en boven al veiliger! Het woord ‘Lean’ komt van Lean thinking een filosofie die de laatste 10 jaar steeds meer aanhang krijgt binnen het Nederlands bedrijfsleven. “Lean” is met name gebaseerd op efficiency en gericht op het elimineren van alle overtollige handelingen. Effecten van het “Lean concept” zijn doorloopoptimalisatie vermindering van onnodige handelingen en dus kostenbesparing. Als onderdeel van “ Lean” worden werkprocessen anders ingericht en tussenvoorraden verminderd. Zo geeft men bijvoorbeeld wisseldelen van machines een eigen kleur zodat bij de wisseling fouten worden voorkomen, hetgeen geld bespaart. 
Bij het afschermen van gevaarlijke en bewegende delen van machines wordt in de praktijk vaak de makkelijkste weg gekozen. Dit is op zich een logische keuze als je bedenkt dat veel afschermingen later worden geplaatst dan de machine en dus een echte ”add on” zijn. 
Windturbines vallen binnen het geldigheidsbereik van de Machinerichtlijn
Simrax uit Kerkrade heeft een bewogen tijd achter de rug. Als toeleverancier van de automobielindustrie, zijn ze sinds kort in Japanse handen. Dit betekent ook dat enkele nieuwe machines van Japanse makelij zijn. Om deze te laten voldoen aan de Europese richtlijnen zijn toch wel enige aanpassingen nodig.
Een voorbeeld dat Malcolm beschrijft is de terugkeer van de Hush Puppies aan het eind van de negentiger jaren in Amerika. De hele trend vond haar oorsprong bij slechts enkele jongeren die in een winkel voor gebruikte artikelen Hush Puppies kochten. Zij vonden het stoer om juist die oude ‘Pa en Ma’ schoenen te gaan dragen. Het groepje kreeg aanhang en werd later gespot door “trendwatchers” en er werd over geschreven, het werd hip, meerder volgden, de kritische massa werd bereikt en de rage was ontketend.
Een hedendaags voorbeeld is de Björn Borg onderbroek die met gepaste trots toch wel zo’n 10 cm boven de jeans uit mag komen. Jongeren die nu met een heupbroek de klas in komen hebben lef. Zij zijn het die de norm breken en die door de groep wordt aangekeken als buitenstaanders. Zie hier ook de overeenkomst met de veiligheidscultuur. Het is in feite de vraag of het stoer is om met bijvoorbeeld een veiligheidsbril op te lopen of juist niet.
Bij het identificeren van gevaren gerelateerd aan machines komt vaak de vraag naar voren over het waarom, wat en hoe van het afschermen van de geconstateerde gevaren. Het punt van waarom afschermen van gevaren is voor de meesten wel duidelijk, namelijk het voorkomen van ongevallen. Het wat is in een soms wat abstracte formulering opgenomen in verschillende wettelijke eisen. Het hoe is voor een ontwerper of samensteller van installaties echter het belangrijkst. Het gaat hier namelijk om de praktische invulling. Kijken we eerst even naar het wat. 
Veiligheid komt terug in alle segmenten en processen in de samenleving. Vrijwel iedereen gaat er vanuit dat zijn of haar veiligheid gewaarborgd is en gevaren afgewend kunnen worden. In de praktijk staan we er niet bij stil maar in vele gevallen is dit schijn(veiligheid). Dit “veilige” gevoel is echter volgens de psycholoog Maslow één van basisbehoeften van de mens. 
Het ministerie van SZW gaat in verband met het terugdringen van het aantal arbeidsongevallen een selectie van bedrijven met meer dan vijftig werknemers benaderen, de zogeheten Top 5000. 
Er is inmiddels een breed pakket aan software in omloop voor de diverse diensten en producten van Pilz. Van deze software verschijnen regelmatig nieuwe versies.
Voor Pilz is niet alleen het technologisch leiderschap op het gebied van veilige automatiseringstechniek een onbetwist doel. Pilz voldoet ook aan de hoogste eisen met betrekking tot kwaliteit en milieu.
Proost dames en heren op het succes van dit project. Het is afgerond binnen de gestelde tijd, het onderhoud wordt door henzelf gedaan en het voldoet aan de gestelde specificaties. 
Al twee jaar kunnen veiligheidskundigen die deel nemen aan de opleiding tot Expert Machineveiligheid vier punten bemachtigen. De training Machineveiligheid in de voedingsmiddelenindustrie is daar nu aan toegevoegd. Deze is door het SKO gewaardeerd op 1 punt.
Chemieconcern Du Pont de Nemours heeft onlangs twee verpakkingslijnen in de Delrin® plant op de locatie Dordrecht aangepast aan de actuele normen op het gebied van machineveiligheid. Resultaat van deze forse investering is - naast een nog veiligere werkomgeving voor de operators - dat het veilig stellen van de machines in de verpakkingslijn een stuk sneller verloopt en derhalve de productiecapaciteit toeneemt.